গণেশ চতুৰ্থী হৈছে ভগৱান গণেশৰ জন্ম তিথিত উদযাপন কৰা এক উৎসৱ । হিন্দুসকলে গণেশক জ্ঞান, সমৃদ্ধি আৰু সৌভাগ্যৰ দেৱতা হিচাপে মান্যতা প্ৰদান কৰে। বিশেষকৈ মহাৰাষ্ট্ৰৰ লগতে অন্যান্য ৰাজ্য যেনে মধ্য প্ৰদেশ, গুজৰাট, ৰাজস্থান, গোৱা , কৰ্ণাটক, অন্ধ্ৰ প্ৰদেশ, তেলেংগানা আৰু তামিলনাডুত এই উৎসৱ পালন কৰা হয়।
এই দিনটোত বিনায়ক চতুৰ্থী বা গণেশ উৎসৱ বুলিও জনা যায়। কেতবোৰ অঞ্চলত দহ দিনজোৰা কাৰ্যসূচীৰে এই উৎসৱ পালন কৰা হয়। শুক্লপক্ষৰ চতুৰ্থী তিথিত এই উৎসৱ পালন কৰা হয়। ১০ দিনীয়া কাৰ্যসূচীৰ অন্তিম দিনটো গণেশ বিসৰ্জন হিচাপে পালন কৰা হয়।
জনশ্ৰুতি অনুসৰি, মা পাৰ্ৱতীয়ে চন্দন কাঠৰ পৰা ভগৱান গণেশক সৃষ্টি কৰিছিল। বিশ্বাস কৰা হয় যে, এদিন মা পাৰ্ৱতীয়ে গা ধুই থাকোতে ভগৱান গণেশক সেই ঠাইডোখৰ নিৰীক্ষণ কৰিবলৈ আদেশ দিছিল। যিহেতু ভগৱান শিৱ সেই সময়ত উপস্থিত নাছিল, সেয়েহে তেওঁ এই বিষয়ে জ্ঞাত নাছিল ।
যেতিয়া তেওঁ উভতি আহিছিল, মা পাৰ্বতীয়ে গা ধোৱা ঠাইত ভগৱান গণেশক দেখি আচৰিত হৈছিল । ভগৱান গণেশে ভগৱান শিৱক সেই ঠাইত প্ৰৱেশ কৰিবলৈ বাধা দিয়াত তেওঁৰ খং উঠিছিল আৰু গণেশৰ মূৰটো কাটি পেলাইছিল।
এইয়া দেখি মা পাৰ্বতীৰ খং উঠিছিল আৰু মা কালীৰ অৱতাৰ ধাৰণ কৰিছিল। সত্যটো বিচাৰি পোৱাৰ পিছত , ভগৱান শিৱই তাত উপস্থিত লোকসকলক এনে এটা শিশুৰ মূৰটো আনিবলৈ অনুৰোধ কৰিছিল যাৰ মাতৃয়ে আন ফালে চাই আছিল। তেতিয়া হাতীৰ এটা কেঁচুৱাৰ মূৰ লৈ উভতি আহিছিল আৰু গণেশক দিছিল। এনেদৰেই ভগৱান গণেশ হাতীৰ মূৰীয়া দেৱতা হিচাপে পৰিচিত হৈছিল।
দ্ৰিক পাঞ্চাঙৰ মতে , গণেশ চতুৰ্থী ১৯ ছেপ্টেম্বৰত আৰম্ভ হ’ব আৰু ২৮ ছেপ্টেম্বৰত শেষ হ’ব । গণেশ পূজাৰ শুভ মুহুৰ্ত পুৱা ১১:০১ বজাত আৰম্ভ হ’ব আৰু সমাপ্ত হ’ব ১৯ ছেপ্টেম্বৰৰ দুপৰীয়া ১:২৮ বজাত ।
ইয়াৰ উপৰি, চতুৰ্থী তিথি ১৮ ছেপ্টেম্বৰৰ দুপৰীয়া ১২:৩৯ বজাত আৰম্ভ হ’ব আৰু ১৯ ছেপ্টেম্বৰত দুপৰীয়া ১:৪৩ বজাত সমাপ্ত হ’ব ।
মহাৰাষ্ট্ৰৰ জনপ্ৰিয় মিঠা ডাম্পলিং মোদক ভগৱান গণেশৰ প্ৰিয় প্ৰসাদ বুলি কোৱা হয়। পূজাৰ সময়ত ভগৱান গণেশক মোদক আৰু অন্যান্য মিঠাই আৰু ফল আগবঢ়োৱা হয়।
গণেশ চতুৰ্থীৰ দশম আৰু অন্তিম দিনটোত, ভগৱান গণেশৰ মূৰ্তি সম্পূৰ্ণ ভক্তিৰে ওচৰৰ নদীত নিমজ্জিত কৰা হয়, আৰু এই অনুষ্ঠানক গণেশ বিসৰ্জন বুলি কোৱা হয়।
মানুহে “গণপতি বাপ্পা মৰিয়া , পূৰ্ণিয়া বৰ্ষী লাউকাৰিয়া” বুলি উচ্চাৰণ কৰে । যাৰ অৰ্থ হৈছে “বিদায় ভগৱান গণেশ , অনুগ্ৰহ কৰি অহা বছৰ ঘূৰি আহিব।”
